[Python] Bài 1 - Hướng dẫn cài đặt Python và trình quản lý gói PIP

✅ Hiểu khái niệm Python, ưu điểm và ứng dụng.
✅ So sánh Python với các ngôn ngữ phổ biến khác.
✅ Cài đặt Python, cài đặt trình quản lý gói PIP trong Python
✅ Cài đặt VS Code và Extension.
✅ Làm quen với Virtual Environment (venv).
✅ Thực hành chạy chương trình “Hello World” đầu tiên.

1. Python là gì?

Python là ngôn ngữ lập trình bậc cao, cú pháp ngắn gọn, dễ đọc, dễ viết.
Học nhanh, dễ tiếp cận cho người mới.
Ứng dụng mạnh mẽ trong:

Web Development (Django, Flask)
Data Science, AI, Machine Learning
Automation Testing (Selenium, Playwright, Pytest)
IoT, Script tiện ích

==> Python gần như là ngôn ngữ số 1 trong AI vì: dễ học, nhiều thư viện mạnh, cộng đồng lớn

2. So sánh Python với các ngôn ngữ khác:

3. Ứng dụng thực tế của Python

Web: Instagram, YouTube dùng Python backend.
Data Science: Spotify, NASA, Netflix phân tích dữ liệu.
- Netflix: dùng Python để phân tích dữ liệu hành vi người dùng → gợi ý phim.
- Spotify: dùng Python + AI để tạo playlist đề xuất.
- NASA: xử lý dữ liệu khoa học không gian bằng Python (Pandas, NumPy).
AI/ML: Chatbot, nhận diện hình ảnh, ChatGPT.

=> Đặc biệt Python + Playwright thường được ứng dụng nhiều nhất trong Automation Testing cho các mảng sau:

Web UI automation test
API + UI integration test
Data scraping
Visual regression testing
CI/CD pipelines

Dưới đây là 1 ví dùng Playwright để test chức năng đăng nhập của website:

from playwright.sync_api import sync_playwright

def test_login():
    with sync_playwright() as p:
        browser = p.chromium.launch(headless=False)
        page = browser.new_page()
        
        # Mở trang login
        page.goto("https://example.com/login")
        
        # Điền username & password
        page.fill("input[name='username']", "test_user")
        page.fill("input[name='password']", "test_password")
        
        # Click nút login
        page.click("button[type='submit']")
        
        # Kiểm tra sau khi login
        assert "Dashboard" in page.inner_text("h1")
        
        browser.close()

4. Thiết lập môi trường làm việc với Python

Để bắt đầu, chúng ta cần chuẩn bị "môi trường" làm việc của mình.

Tải và cài đặt Python:

Truy cập python.org/downloads và tải phiên bản ổn định mới nhất (ví dụ: Python 3.11+).
Quan trọng: Trong quá trình cài đặt, hãy tick vào ô "Add Python to PATH".
Kiểm tra bằng cách mở Command Prompt (hoặc Terminal) và gõ python --version.

Cài đặt Trình soạn thảo Code (Visual Studio Code (VS Code)):

Bước 1: Tải xuống
- Truy cập trang web chính thức của VS Code tại: https://code.visualstudio.com/
- Trang web sẽ tự động phát hiện hệ điều hành của bạn (Windows, macOS, Linux). Hãy nhấp vào nút tải xuống phiên bản ổn định (Stable).
Bước 2: Cài đặt
- Mở file bạn vừa tải về và thực hiện các bước cài đặt.
- Trên Windows: Bạn chỉ cần nhấn "Next" liên tục.
Bước 3: Làm quen giao diện

Mở VS Code lên. Giao diện chính sẽ có vài khu vực bạn cần biết:
- (1) Trình khám phá file (Explorer): Cây thư mục dự án của bạn ở bên trái.
- (2) Cửa sổ soạn thảo (Editor): Nơi bạn sẽ gõ code chính.
- (3) Thanh hoạt động (Activity Bar): Chứa các biểu tượng chức năng như Tìm kiếm, Git, và quan trọng nhất là Tiện ích mở rộng (Extensions)
  
  Cài đặt Tiện ích "Python"
  
  Bước 1: Mở tab Tiện ích
  - Trên thanh hoạt động (Activity Bar) bên trái, nhấp vào biểu tượng các ô vuông (Extensions) hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl+Shift+X.
  Bước 2: Tìm kiếm
  - Trong ô tìm kiếm ở trên cùng, gõ "Python".
  - Kết quả đầu tiên hiện ra, được phát triển bởi Ritwick Dey, là tiện ích chúng ta cần.
  Bước 3: Cài đặt
  - Nhấp vào nút Install màu xanh. Quá trình cài đặt chỉ mất vài giây. Sau khi cài xong, bạn có thể cần khởi động lại VS Code.

5. Tạo project và chạy chương trình “Hello World” đầu tiên.

Có 2 cách để tạo project mới:
Cách 1 — GUI:

Bước 1: Tạo thư mục dự án

- Trên máy tính của bạn (ví dụ: ngoài Desktop), tạo một thư mục mới và đặt tên là Python.
  - Windows: mở Desktop → click phải → New > Folder → đặt tên Python.
  - macOS (Finder): mở Desktop → File > New Folder (hoặc ⌘+Shift+N) → đặt tên Python.

Bước 2: Mở thư mục trong VS Code

- Mở VS Code → File > Open Folder... (Windows/Linux) hoặc File > Open... (macOS) → chọn thư mục Python bạn vừa tạo.
- Bây giờ Explorer (cột trái) sẽ hiển thị thư mục Python.

Bước 3: Tạo folder bai1 và file test.py

- Trong Explorer (cột trái) → click chuột phải vào Python → chọn New Folder → đặt tên bai1.
- Click chuột phải vào thư mục bai1 → chọn New File → đặt tên test.py.
- Mở file test.py bằng cách click đúp vào tên file.

Bước 4: Viết code mẫu trong test.py

Ví dụ nội dung đơn giản để kiểm thử:

# test.py
print("Hello — đây là project Python đầu tiên của mình!")

Bước 5: Chạy file trong VS Code

- Cách nhanh: mở file test.py, ở góc trên bên phải của editor hoặc trên thanh xuất hiện sẽ có nút Run Python File (hình ▶) — click để chạy.
- Hoặc mở Terminal tích hợp (View > Terminal hoặc Ctrl+ / ⌃ trên macOS) và chạy:
  - Nếu máy dùng python:
```
python bai1/test.py
```
  - Nếu cần python3 (macOS/Linux):
```
python3 bai1/test.py
```
- Kết quả Hello — đây là project... sẽ hiện ra trong terminal.

Cách 2: Terminal (command-line) + mở bằng VS Code + (tùy chọn) tạo virtual environment

Tạo thư mục dự án bằng Terminal / PowerShell

macOS / Linux (bash/zsh):

cd ~/Desktop
mkdir -p Python/bai1
cd Python/bai1

Windows PowerShell:

cd $env:USERPROFILE\Desktop
mkdir Python
cd Python
mkdir bai1
cd bai1

6. Virtual Environment (venv)

1. Virtual Environment (venv) là gì?

Là môi trường ảo trong Python.
Nó tạo một "không gian riêng" chứa Python interpreter + thư viện chỉ dùng cho project đó.
Tránh việc xung đột thư viện giữa các dự án (ví dụ: dự án A dùng Django 4.0, dự án B dùng Django 3.2).

👉 Nói dễ hiểu: venv giống như hộp sandbox – mỗi project Python có thư viện riêng, không đụng nhau.

2. Cách tạo Virtual Environment

Trong thư mục project, chạy:

python -m venv venv

python -m venv: gọi module venv để tạo môi trường.
venv: tên thư mục chứa môi trường ảo (bạn có thể đặt env hoặc .venv).

Sau lệnh này sẽ có thư mục venv/ chứa:

Scripts/ (Windows) hoặc bin/ (Linux/Mac) → file kích hoạt.
Lib/ → thư viện cài bằng pip.

3. Kích hoạt Virtual Environment

Windows (PowerShell / CMD):
```
venv\Scripts\activate
```
Mac/Linux:
```
source venv/bin/activate
```

👉 Khi kích hoạt thành công, bạn sẽ thấy (venv) hiện trước dòng terminal.

Ví dụ:

🔑 Lỗi thường gặp & cách khắc phục khi tạo/kích hoạt venv

1. Sai tên thư mục Scripts

- ❌ Lỗi hay gặp:
  
  .\venv\scripts\activate
  
  → báo lỗi không tìm thấy file.
- ✅ Cách sửa:
  Trên Windows phải viết đúng chữ hoa:
  
  .\venv\Scripts\Activate

2. Chưa cài Python hoặc chưa có trong PATH

- ❌ Lỗi khi gõ:
  python -m venv venv
  
  báo "python is not recognized as an internal or external command".
- ✅ Cách sửa:
  - Kiểm tra đã cài Python chưa:
    python --version
  - Nếu chưa, tải từ python.org và khi cài nhớ tick “Add Python to PATH”.

3. Chưa cài module venv

- ❌ Lỗi:
  No module named venv
- ✅ Cách sửa:
  Với Linux/macOS cài thêm gói:
  
  sudo apt install python3-venv

4. Execution Policy bị chặn (Windows PowerShell)

- ❌ Khi chạy .\venv\Scripts\Activate, báo:
```
cannot be loaded because running scripts is disabled on this system
```
- ✅ Cách sửa (chạy PowerShell Run as Administrator):
```
Set-ExecutionPolicy RemoteSigned -Scope CurrentUser
```
  → sau đó thử activate lại.

5. Chạy nhầm terminal

- ❌ Nhiều bạn dùng cmd nhưng gõ lệnh cho PowerShell, hoặc ngược lại.✅ Lưu ý:
  - Trên cmd:
```
venv\Scripts\activate
```
  - Trên PowerShell:
```
.\venv\Scripts\Activate
```

6. Đang ở sai thư mục

- ❌ Nếu không cd vào thư mục chứa venv, thì lệnh activate sẽ báo lỗi không tìm thấy file.
- ✅ Cách sửa:
```
cd D:\pythoncode .\venv\Scripts\Activate
```

7. Không thấy thư mục venv sau khi tạo

- ❌ Chạy python -m venv venv nhưng không thấy thư mục.
- ✅ Cách kiểm tra:
  - Có thể bạn chưa chạy đúng phiên bản Python.
  - Thử:
```
py -3 -m venv venv
```

4. Thoát khỏi Virtual Environment

deactivate

✅ Khi nào nên dùng venv?
👉 Luôn luôn dùng cho mỗi project Python (web, AI, automation, testing...).

7. Trình quản lý gói PIP trong Python

1. `pip` là gì?

pip = Package Installer for Python.
Nó là công cụ giúp cài đặt, gỡ bỏ và quản lý các thư viện (packages) bên ngoài trong Python.
Khi bạn cài Python (từ 3.4 trở lên), pip thường được cài sẵn.

👉 Kiểm tra phiên bản pip:

2. Cài đặt gói bằng `pip`

Cài một package từ PyPI (Python Package Index):

👉 Ví dụ: requests dùng để gọi API.

Cài đúng phiên bản:

Cập nhật gói:

3. Quản lý gói đã cài

Xem danh sách gói đã cài:

Xem chi tiết một gói:

pip show requests

Gỡ gói:

pip uninstall requests

8. Tóm tắt buổi học

Python là ngôn ngữ mạnh mẽ, dễ học, nhiều ứng dụng.
Cài đặt Python + VS Code thành công.
Viết chương trình Python đầu tiên.
Biết tạo và dùng venv.

[Python] Bài 1 - Hướng dẫn cài đặt Python và trình quản lý gói PIP